Opium - jeden z najstarszych narkotyków

Opium jest jednym z najstarszych znanych ludzkości narkotyków. Jest pozyskiwany z niedojrzałych makówek maku lekarskiego, dokładniej  - z ich soku. Opium to substancja niejednorodna. Zawiera rozmaite substancje oddziałujące na układ nerwowy. Dawniej było stosowane do uśmierzania bólu, lecz szybko stało się jedną z substancji najczęściej odpowiedzialnych za uzależnienia. Jak działa opium i jakie zagrożenia się z nim wiążą?

Opium - krótka historia

Opium jest znane już od starożytności - można się z nim spotkać w przekazach ze starożytnego Egiptu, Grecji, Chin, Rzymu, Persji. Znajdowało zastosowanie w rozmaitych rytuałach oraz w celach leczniczych (np. do zmniejszania natężenia bóli w chirurgii). W XIX wieku stosowano opium jako środek nasenny oraz uśmierzający ból. Można odnieść mylne wrażenie, że opium było substancją przypisaną jedynie celom leczniczym i jako lek stosowaną. Nie do końca - bardzo szybko okazało się, że opium stanowi również skuteczny środek odurzający. W tych celach mieszano go z tytoniem lub przygotowywano z niego alkoholową nalewkę zwaną laudanum.

W XIX wieku w krajach anglosaskich dużą popularnością cieszyły się palarnie opium. Początkowo nie uważano tej substancji za groźną. Była wiązana ze środowiskami artystycznymi i często stosowana w gronie intelektualistów. Podawano ją także w dostępnych dla każdego syropach, w tym przeznaczonych dla dzieci. Z czasem liczba osób uzależnionych wzrastała, stanowiąc istotny problem społeczny. Zakaz importu opium wywoływał nawet Wojny Opiumowe pomiędzy Wielką Brytanią a Chinami. Nietrudno więc wyobrazić sobie, jak duży i znaczący był to rynek.

Jak opium działa na ludzki organizm?

Opium zawiera szereg substancji psychoaktywnych, w tym kodeinę, tebainę, morfinę, papawerynę. Do dziś izoluje się z niego substancje lecznicze (przeciwkaszlową kodeinę i morfinę, silny środek uśmierzający ból). Na bazie zawartej w opium morfiny uzyskuje się również bardzo silny narkotyk o ogromnym potencjale uzależniającym - heroinę. Alkaloidy zawarte w opium oddziałują na układ nerwowy, wywołując poczucie rozluźnienia, znosząc odczuwanie bólu, tłumiąc emocje. Opium wprowadza w stan odprężenia, a przy tym wyostrza zmysły. Osoba pod wpływem narkotyku nie ma energii ani ochoty na działanie, ale czuje się błogo, jest wyciszona, spokojna.

Zagrożenia związane ze stosowaniem opium

Działanie opium wiąże się z silnym potencjałem uzależniającym. Poczucie natychmiastowej błogości i zniesienia bólu, które następuje po zażyciu substancji, ma działanie nagradzające i sprawia, że osoba uzależniona chce przeżywać je wciąż na nowo. Bardzo przykre skutki ma też odstawienie opium, które wywołało już uzależnienie. Po zaprzestaniu zażywania substancji receptory bólowe zostają odblokowane, a wszystkie bodźce docierają do mózgu ze zwielokrotnioną siłą. Zespół abstynencyjny po odstawieniu opiatów jest więc opisywany jako niewyobrażalny ból, obejmujący "nawet cebulki włosów". Z tego powodu, a także ze względu na wyniszczające działanie opium na organizm, zerwanie z nałogiem jest niezwykle trudne.